Паянхи ир тӗлне 4 округри ялсенче шыв-шур сарӑлнӑ: Патӑрьел, Шӑмӑршӑ, Елчӗк, Ҫӗрпӳ. Хӑш-пӗр ялта урам тӑрӑх шыв вӑйлӑ юхать. Вӗсенче пӑрӑхсене тасатаҫҫӗ, канавсем чаваҫҫӗ.
Хальхи вӑхӑтра республикӑра тивӗҫлӗ службӑсем юр мӗнле ирӗлнине, юханшывсем ҫыранран тухнипе тухманнине тӗрӗслесе тӑраҫҫӗ. Сӑрта, Атӑлта тата Мӑн Ҫавалта стационар посчӗсенче тӗрӗслев йӗркеленӗ.
Лару-тӑру япӑх аталанас тӑк 17 округри 57 ял-салана шыв-шур илме пултарать. Ҫапла пӗлтернӗ ЧР Элтеперӗ Олег Николаев.
Паян, Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗнче, Шӑмӑршӑ округӗнчи Палтиел ялӗнче пурӑнакан Феодосия Николаева 100 ҫулхи юбилейне уявланӑ. Кинемее саламлама тӳре-шара та ҫитнӗ.
Феодосия Федоровна нумай ачаллӑ ҫемьере ҫуралнӑ. Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче вӑл хайӗн ирӗкӗпе Улатӑр районне окоп чавма кайнӑ. Анчах ҫамрӑк пулнипе кӗҫех ӑна каялла янӑ.
Вӑрҫӑ хыҫҫӑн Феодосия Леонтий Николаева качча тухнӑ. Вӗсем 7 ача ҫуратса ӳстернӗ. Вӑл тивӗҫлӗ канӑва тухиччен колхозра ӗҫленӗ, «Ӗҫ ветеранӗ» ята илнӗ.
Феодосия Федоровнӑн халӗ 17 мӑнук, 29 кӗҫӗн мӑнук.
Пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнчи мониторинг кӑтартнӑ тӑрӑх, халӑхран 1 литр сӗте 22,6 тенкӗпе пуҫтараҫҫӗ. Пӗлтӗр ку вӑхӑтра хак 22,4 тенкӗпе танлашнӑ. Апла сӗт хакӗ 20 пус ӳснӗ.
Пӗлтӗр пуш уйӑхӗнче Раҫҫейӗпех халӑхран пухакан сӗт хакӗ чакнӑ. Ҫакна санкцисем пулнипе, суту-илӳре сӗт юр-варӗ нумайланнипе, халӑх сӗт-турӑх таврашне сахалрах туянма пуҫланипе сӑлтавланӑ. Кайран вара ҫулла ҫитнӗ - ӗнесем симӗс курӑк ҫине тухса сӗт ытларах антарма тытӑннӑ. Ҫакна пула та хак чакнӑ.
Хальхи вӑхӑтра Элӗк, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри округӗсенче сӗтшӗн ытларах тӳлеҫҫӗ - 1 литршӑн 26 тенкӗ таран. Чи пӗчӗк хаксем - Йӗпреҫ, Пӑрачкав, Шӑмӑршӑ, Вӑрмар округӗсенче: унта пӗр литр сӗте 19 тенкӗрен пуҫласа 21 тенкӗ таран хакпа туянаҫҫӗ.
Юр нумай ҫунӑ хыҫҫӑн Шӑмӑршӑ округӗнчи Хӗрлӗ Васан ялӗ ҫулсӑр, ҫутӑсӑр юлнӑ темелле. Ялта – 16 кил, пӗтӗмпе 37 ҫын пурӑнать. Вӗсем ҫанталӑк тыткӑнне лекнӗ пекех пулса тухнӑ.
Ҫынсем ҫула тасатман тесе халӑх тетелӗнче ҫӑхав ҫырнӑ. Юр нумай ҫунине пула урамри 6 юпаран виҫҫӗшӗнче ҫутӑ ҫунман. Ҫӑхав хыҫҫӑн райцентртан электриксене янӑ, вӗсем ҫунса кайнӑ лампӑсене улӑштарнӑ.
Кӑштахран ҫула та юртан тасатнӑ. Вырӑнти тӳре-шара тунман: юр нумай ҫунӑ вӑхӑтра лару-тӑру ҫивӗчленнӗ, юра тасатса ӗлкӗреймен. Темиҫе кунран трактор мӗнпур яла ҫитнӗ.
Шӑмӑршӑ округӗнчи Тури Чаткас ялӗнче пурӑнакансем юр тыткӑнне лекнӗ. Виҫҫӗмӗш кун ӗнтӗ вӗсем тухса ҫӳреймеҫҫӗ, лавккана ҫӑкӑр кӳрсе килмеҫҫӗ. Мӗншӗн тесен унта ҫула юртан тасатман.
Халӑх тетелӗнчи «Про Шемурша» ушкӑнра ҫырнӑ тӑрӑх, лавккана виҫҫӗмӗш кун апат-ҫимӗҫ илсе килеймеҫҫӗ. Ялта пурӑнакан Алексей Мавеевӑн ачи чирленӗ, анчах ӑна пульницӑна илсе каяймаҫҫӗ, васкавлӑ медпулӑшу та килеймест.
Тури Чаткасра пурӑнакансем ҫула тасатса пама ыйтаҫҫӗ.
Ҫӗмӗрле хулинчен инҫех мар вырӑнта «Ларгус» автомобиль инкеке лекнӗ.
Ҫул ҫинчи авари паян, кӑрлач уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, 9 сехет те 20 минутра пулса иртнӗ.
«Шупашкар-Сурски» ҫулпа пыракан водитель Ҫӗмӗрлерен Пӑрачкав енне пӑрӑннӑ. Малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх,
«Шеви-Нива» водителӗ руле тытса ӗлкӗрейменрен хирӗҫ пыракан ҫул ҫине тухса кайса «Ларгус» машина айккине пырса ҫапӑннӑ.
«Ларгусри» 45 ҫулти пассажир вилнӗ. Ҫӑмӑл машинӑсен водителӗсем аманнӑ.
Кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Александра Лукьянова ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ.
Вӑл 1924 ҫулхи кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗнчи Ҫӗнӗ Чукал - Пулмантӑш ялӗнче ҫуралнӑ.
Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Александра Порфирьевна 1947 ҫулта Мускаври патшалӑх театр искусствин институчӗн (ГИТИС) пӗрремӗш чӑваш студине пӗтернӗ. Ҫав ҫулах Чӑваш драма театрне артист пулса ӗҫе вырнаҫнӑ та 1983 ҫулччен унта ӗҫленӗ. Александра Лукьянова 2003 ҫулта вилнӗ.
Шӑмӑршӑ муниципалитет округӗнче ҫӗнӗ пуҫлӑха суйланӑ. Вӑл – 50 ҫулти Сергей Галкин. Сергей Авенирович унччен район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ, территорисене хӑтлӑх кӗртес тата аталантарас енӗпе ӗҫлекен пай пуҫлӑхӗ пулнӑ.
Конкурса виҫӗ кандидат хутшаннӑ: Сергей Галкин, Юрий Ильин тата Вячеслав Яковлев. Конкурс хыҫҫӑн Вячеслав Яковлев хӑйӗн кандидатурине илнӗ. Депутатсем икӗ ҫынран пӗрне суйланӑ. Уҫӑ сасӑлавра 16 депутатран 15-шӗ (пӗри сасӑлама тӑхтаса тӑнӑ) Сергей Галкина суйланӑ.
Шӑмӑршӑ муниципалитет округӗнчи Ярӑславра тата Энтриелте модульлӗ медпунктсем уҫӑлнӑ.
Ярӑславра 348 ҫын пурӑнать. Ял райцентртан 5 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ. Унччен медпункт кивӗ клубра пулнӑ. Халӗ вара ҫынсем хӑтлӑ медпункта ҫӳреҫҫӗ.
Энтриелсем те ҫӗнӗ ФАПшӑн савӑнаҫҫӗ. Унта Канашри медучилищӗне пӗтернӗ Екатерина Романова «Земство фельдшерӗ» программӑпа килӗшӳллӗн ӗҫлеме килнӗ. Унӑн ӗҫ стажӗ 3 уйӑх кӑна пулсан та вӑл кунта хӑнӑхнӑ. Энтриелте 300 ҫын пурӑнать. Ытларахӑшӗ - ватӑ ҫынсем. Райпульницӑна ҫитме 4 ҫухрӑм кӑна. Ҫапах пурте унта ҫитеймеҫҫӗ. Ялта ФАП пурринчен пахараххи ним те ҫук ҫав.
Чӑваш Енре усӑ курман ҫӗре пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртессипе ҫулсеренех ӗҫлеҫҫӗ. 2023 ҫулта 7651 гектар лаптӑка пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртнӗ. Ку вӑл планпа пӑхса хӑварнин 76 проценчӗ пулать. Кун пирки республикӑн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ.
2023 ҫулх кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне пирӗн республикӑра усӑ курман ҫӗр 27,8 пин гектар пулнӑ. Планпа килӗшӳллӗн ҫулталӑк вӗҫлениччен 10 пин гектара пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртмелле.
Ҫак енӗпе Элӗк тата Хӗрлӗ Чутай муниципаллӑ округӗсем лайӑх ӗҫленӗ.
Ума лартнӑ тӗллеве Йӗпреҫ, Канаш, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Шӑмӑршӑ тата Ҫӗмӗрле тӑрӑхӗсенче пурнӑҫлайман.
+18.3 °C
